Bazı sektörlerde iş yeri açmak için aranan diploma veya usta belgesi zorunluluğu durumu fırsata çevirmek isteyenlere gelir kapısı oldu. Öyle ki mühendislikten öğretmenliğe, hemşirelikten eczacılığa, veterinerlikten kimyagerliğe kadar birçok meslek dalında eğitim almış kişiler diplomalarını kiralama yoluna gidiyor.
Kiralık diploma ticareti ağırlıklı olarak internetten yapılıyor. Diplomalarını kiralayan insanlar reklamını “noter onaylı, barkodlu ve iyi bir üniversiteden” diyerek yapıyor.
Diploma sahipleri deyim yerindeyse kendileri yatıp diplomalarını çalıştırarak para kazanırken, iş yeri sahipleri de çalıştırmak zorunda olduğu uzmanlara yüksek maaş ve sigorta primi ödemeden maliyeti düşürüyor. Meslek odaları ise diploma kiralama sorunuyla yıllardır mücadele ediyor. Meslekten menedilmeye kadar yaptırım olmasına rağmen binlerce dosya odaların disiplin kurullarında karara bağlanıyor.
5 BİN LİRADAN BAŞLIYOR
Kiralık diploma birkaç şekilde kullanılıyor. Mesela, anaokulu açmak için üniversitelerin ilgili bölümlerinden diploma şartı aranıyor. Yatırımcılar para kazanmak için bu diplomaları kullanarak iş yeri açıyor.
Bir diğer türü ise diplomalı kişilerin iş yerine gitmeyerek dışarıdan verdikleri imzalar… Burada da kimyager, inşaat mühendisi ya da mimar, şirkete veya şantiyeye gitmeden gelen belgelere imza atıyor. Kiralık diploma fiyatları ise mesleğe göre 5 bin liradan başlayıp 50 bin liraya kadar çıkıyor.
AĞIR YAPTIRIMLAR VAR
Avukat Harun Çelik, ‘diploma kiralama’nın suç teşkil ettiğini belirterek “Ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun hükümleri uyarınca ‘diploma kiralama’yla nitelikli dolandırıcılık ve görevi kötüye kullanma suçları işlenmektedir. Çünkü kendisi tarafından yapılmayan işi, resmiyette kendisi yapmış gibi göstererek altına imza atıp sorumluluk almaktadır.
İleride yaşanabilecek bütün durumlarda hem diploma kiralayan hem de diplomasını kiraya veren birlikte sorumludur. Öte yandan bunun tespiti yapılması durumunda; iş yeri kapatma, sektörden menedilme cezası ya da diploma iptali gibi yaptırımları bulunuyor” dedi.
HALKIN SAĞLIĞI İLE OYNUYORLAR
Eczacılar ise “Yönetmeliğimize göre büyük bir suç. Sağlık Bakanlığı denetimlerini yapıyor. Ancak bu iş mantar gibi büyüyor. Diplomasını kiralayan kişi eczaneye ayda bir ödeme almak için uğruyor.
Eczaneyi işleten ise diploması olmayan, bu işin eğitimini alamamış kişiler. Para kazanmak için halkın sağlığı ile oynanıyor” diyor. İnşaat Mühendisleri Odası ise “İnşaat mühendisi diplomasını yoğunluklu olarak yapı denetim firmaları kiralıyor.
Bakanlık müfettişleri ilgili inşaatlarda problem gördüğü zaman, tutanak ve dosyalarını meslek örgütüne gönderiyor. Diplomasını kullandıranlara meslekten men cezası veriliyor” açıklaması yaptı.
