Güneydoğu Anadolu Bölgesinin 6 ili olan Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerinde hizmet veren Dicle Elektrik, insan ve sosyal fayda odaklı çalışmalarını sürdürülebilir yatırımlarla desteklemeye devam ediyor. Kişi başı enerji tüketiminin, ülkemiz ortalamasının 2.5 katı üzerinde gerçekleştiği bölgede elektrik tedariki sağlayan şirket, özelleştirilmesinin ardından geride bıraktığı 10 yılı değerlendirdi. Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, şirketin bölgedeki 10 yıllık projeksiyonunu ve gelişimini gözler önüne sererken, Dicle Elektrik’in sosyal fayda ve yatırım odaklı yeni hedeflerini paylaştı.
10 yılda 165 milyar TL ekonomiye katkı
Sahadaki etkin mücadele ve akıllı şebeke dönüşümü ile toplam 8.4 milyar kWh kaçak elektrik tüketiminin önüne geçtiklerini belirten Arvas, “Dicle Elektrik olarak insan ve çevre odaklı bir yaklaşımla 'Kayıpsız - Kesintisiz - Kaliteli' enerjiyi; hanelere, tarımsal sulama alanlarına ve kırsal bölgelere ulaştırmak için çalışıyoruz.
Enerji verimliliğini artırmak ve bunu yaparken sürdürülebilir çözümler ortaya koyup, yaşadığımız toplumu ve doğayı gözeterek adımlar atmak temel motivasyonumuzu oluşturuyor. Yatırım ve saha çalışmalarımızla yüzde 76 olan kayıp-kaçak oranını geçtiğimiz yıl sonu itibarıyla yüzde 42,8’e indirmeyi başardık. Kayıp-kaçakla mücadelede sahada gerçekleştirdiğimiz etkin çalışmalar ve teknoloji odaklı yatırımlar ile 28 milyar TL'si 2023 yılından olmak üzere 10 yılda toplam 165 milyar TL değerinde kaçak enerji tüketimini önleyerek ülke ekonomisine büyük katkı sağlamış olduk” diye konuştu.
6 il için büyük yatırım yapıldı
Son 10 yılda hizmet bölgesine çoğunluğu teknoloji odaklı altyapı yatırımları olmak üzere gerçekleştirdikleri yatırımların altını çizen Arvas, “Bu yatırımların 7,2 milyar TL’sini 2023 yılında gerçekleştirdik. Kaliteli hizmet anlayışımızla birlikte, bölgenin hak ettiği değere ulaşabilmesi adına yer aldığımız her ilde yatırımlarımızı sürdürdük. 2023 yılına kadar Diyarbakır’a 5 milyar 404 milyon TL, Mardin’e 3 milyar 755 milyon TL, Şanlıurfa’ya 6 milyar 762.milyon TL, Şırnak’a 1 milyar 941 milyon TL, Batman’a 3 milyar 386 milyon TL ve Siirt’e ise 1 milyar 387 milyon TL yatırımda bulunduk. 10 yılda toplamda bin 275 proje gerçekleştirdik” şeklinde konuştu.
2025 sonunda 16,5 milyar TL yatırım hedefleniyor
Kaliteli hizmet anlayışının temelinde teknoloji odaklı yatırımların yanı sıra etkin saha çalışmalarının da bulunduğunu ifade eden Arvas, Dicle Elektrik’in 2024-2025 yatırım hedeflerini vurguladığı açıklamasında; “Son 10 yılda bölgemize çoğunluğu teknoloji odaklı altyapı yatırımları olmak üzere toplam 27,4 milyar TL’lik bir yatırım gerçekleştirdik. Bölgemizdeki hizmetin kalitesini artırmak adına 2023 yılında 7,2 milyar TL yatırımı bölgemize kazandırdık. Kalan yatırımlar için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. 2024 ve 2025 yıllarında toplam 16,5 milyar TL’lik yatırım yapmayı planlıyoruz” açıklamalarında bulundu.
“Bölgemizdeki sorun elektrik değil, sulama sorunudur”
Kayıt altında olan abonelerin kurulu gücü kadar planlama yaptıklarının altını çizen Arvas, kayıt dışı kullanımda verimlilik göz ardı edildiği için israfın da önü açılmış olduğunu söyledi. Kaçak elektrik kullanımlarının büyük ölçüde tarım arazilerinde yapılan tarımsal sulamalar esnasında gerçekleştiğini dile getirerek açıklamalarını sürdüren Arvas,
“Ülkemizin tarımsal sulama alanlarında yılda yaklaşık 15 milyar kWh elektrik kullanılıyor ve bunun yarısı Dicle Elektrik’in hizmet bölgesi içerisinde tüketiliyor. Bölgemizdeki toplam 16 milyon dekar ekili tarımsal alanda, 130 bin kayıtlı çiftçi üretim yapıyor ve 51 bini sulu üretim gerçekleştiriyor. Ancak birçok üretici, tarlasında elektrik kullanarak sondaj kuyularından çıkardığı yeraltı suyu ile sulama yapıyor. Bu sular, yerin 600-700 metre derinliklerine kadar açılan kuyulardan çekilmekte. Bu durum, kaçak tüketimlerle de birleştiğinde enerji maliyetlerini çok daha artırıyor.
Atatürk Barajından örnek verecek olursak; 2022 yılında baraj 3,5 milyar kWh elektrik üretimi gerçekleştirdi. Hizmet verdiğimiz bölgede ise tarımsal sulama alanlarında toplam 7 milyar kWh elektrik tüketimi gerçekleşti. Barajın ürettiği enerjinin 2 katından fazla bir tüketim, bölgemizdeki tarım alanlarında yapılıyor. Sulama kanallarının yetersizliği sebebiyle de yer üstü suları etkin olarak kullanılamıyor. Dolayısıyla bölgemizdeki sorun elektrik değil, sulama sorunudur. İlgili kurumların çözüm önerilerini ivedi olarak hayata geçirmeleri hayati önem arz ediyor” ifadelerini kullandı.
Açıklamalarına şehir merkezindeki kayıp-kaçak oranından bahsederek devam eden Arvas “Bakıldığı zaman bölgede kayıp-kaçak oranımız yüzde 42,8 fakat şehir merkezlerinin 3K olarak nitelendirdiğimiz 1.1 milyon abonemizin bulunduğu alanda yüzde 17 düzeyine gelmiş durumda. Tarımsal sulamada elektrik kullanarak sulama sorunu çözüldüğünde kısa bir zaman içinde bu rakam kendiliğinden Türkiye ortalamasına yaklaşmış olacak” dedi.
Sulu tarım arazilerinin yüzde 70’i elektrikle sulanıyor
Tarımsal sulamada verimli sulamanın önemini belirten Arvas, vahşi sulamanın sebep olduğu aşırı elektrik tüketimine yönelik açıklamasında “Sulu tarım arazilerinin yüzde 70’inde elektrik kullanılarak sulama yapılıyor. Vahşi sulama kaynaklı aşırı enerji tüketiminin de sebep olduğu borç yükü maalesef katlanamaz boyutlara ulaştı. Destek azaldıkça ödeme de azalıyor.
2024 yılı itibarıyla geciken borçları için borçlu abonelerimiz gecikme faizi ödemek durumunda kalacaklar. Ancak geçmiş borçları ile ilgili yeni bir sayfa açmak isteyen abonelerimiz için de her türlü kolaylığı sağlamaya gayret edeceğiz. Bu yükü yeni yılda borcunu ödemeyen abonelerin elektriğini, borcunu ödeyen abonenin haklarını korumak adına enerji kesintisine gideceğiz. Kayıt dışı abonelerin hatlarını, trafolarını toplayacağız. Borcunu ödeyen abonelerimize jeneratör desteği ile bu kesintilerden etkilenmemelerini sağlayacağız” diye konuştu.
Yedi yıldır borcunu ödemeyen çiftçiler bulunuyor
Bölgedeki tarımsal sulama kaynaklı tahsilat sorununa da değinen Arvas, 2024 yılında borcunun ödemeyen çiftçilere elektrik sağlanmayacağını vurguladı. Arvas, “Yedi yıldır bize borcunu ödememekte ısrar edem çiftçilerimiz var. Dolayısıyla uyarılarımızı dinlemediği halde borçlarını ödemeyen tarımsal sulama abonelerimizin borçlarından dolayı elektriklerini kesmek durumundayız. Kesinti olduğunda borcunu ödemek yerine ekininin yandığını ve bizim ülke ekonomisine zarar verdiğimizi belirterek durumu manipüle edecek yöntemler deneyebiliyorlar” ifadelerini kullandı.
Çalışan sayısı 10 yılda 2,5 kat arttı
Bölgeden kazandıklarını bölgeye harcama vizyonu ile 2013 yılında 2 bin 800 çalışma arkadaşlarını sayı olarak 8 bine yükselttiklerini belirten Arvas, "Burada amacımız enerji tedariğinin artırılması, vatandaşların kayıpsız kaliteli ve kesintisiz enerjiye kavuşmasını sağlamak istiyoruz. Yaptığımız yatırımların büyük kısmını bu hedefe yoğunlaştırdık" dedi.
Çalışan güvenliği ve refahı ön planda
Bölgede sıfır kaza hedefine ulaşabilmek için 'Hepimizin Hedefi Önce İş Güvenliği' sloganıyla çalıştıklarını belirten Arvas, “Bu doğrultuda çalışanlarımızın iş güvenliğine uyumlu olup olmadıklarını görüntülü bas-konuş sistemiyle takip ediyor, İSG Analiz Portalı ile çalışanlarımızın tehlike puanlarını anlık verilerle işliyoruz. Ayrıca eğitim çalışmaları, toplu İSG yemini, elektrik akımına karşı dayanıklı kıyafet geliştirilmesi gibi çokça uygulamayla İSG süreçlerimizi destekliyoruz” ifadelerinde bulundu.
Hem insana hem doğaya sürdürülebilir katkı
Faaliyetlerinde insanı merkez alan ve doğaya saygıyı gözeten çalışmalara imza attıklarını belirten Yaşar Arvas, “Dicle Elektrik olarak özellikle gençlerin eğitimine, meslek liseleri ve üniversite iş birliklerimizle katkı sağlıyoruz. Geçen yıl toplam 190 lise ve 11 üniversite öğrencisine staj imkanı sağladık. Ayrıca Diyarbakır’da Surkent İşitme Engelliler Ortaokulu içinde Ahşap Sanat ve Beceri Atölyesi ile Akıl ve Zeka Oyunları Köşesi kurduk. Sur Özel Eğitim Meslek Okulu’nda Tarım Atölyesi ve Uygulama Serası projelerini de hayata geçirdik. Şırnak Silopi’de ise bilgisayar, çalışma ve sosyal alanlar içeren Z Kütüphane’yi kurduk. Bununla birlikte üniversite-sanayii işbirliklerine de imza atarak Dicle Üniversitesi’ne iki adet laboratuvar kazandırdık. Fakülte yönetiminin belirlediği alanda kurulan bilgisayar laboratuvarının yanı sıra dağıtım sistemleri laboratuvarını da iş birliği protokolümüz çerçevesinde öğrencilerin kullanımına sunduk” dedi.
Spora da destek verdiklerini belirten Arvas, Efeler Ligi’ne yükselen Cizre Belediye Spor Kulübü’nün sponsoru olduklarını da sözlerine ekledi.
Tasarruf odaklı projeler verimlilik ve çevreye katkı sağlıyor
Dicle Elektrik’in 2017 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından onay alarak faaliyete geçen elektrik dağıtım sektörünün ilk Ar-Ge merkezinde, enerji tasarrufuna yönelik birçok sürdürülebilir projenin gerçekleştirildiğini belirten Arvas, “Kendini Temizleyen Akıllı İzolatör projesi ile enerji kesintilerine ve ciddi ekonomik kayıplara neden olan izolatör sorununu ortadan kaldırmayı, Makaralı Aydınlatma Direği projemizle ise iş kazalarını ve elektrik sektöründe sıkça kullanılan sepetli kamyonetlerin kullanımını azaltmayı amaçladık. Böylece, her açıdan sürdürülebilir olan bu projemiz sayesinde her 100 kilometrede yüzde 30’a varan bir karbon ayak izi azaltılmasını hedefliyoruz” dedi.
Arvas değerlendirmesinde Dicle Elektrik’in geri dönüşümden elde ettiği kazanımlara da değinerek, “2023 yılında yaklaşık 3 bin 500 ton metal, bin ton kağıt ve 5.5 ton plastik atığın geri dönüşümünü gerçekleştirdik.
Böylece bir yılda 510 tona yakın sera gazının doğaya salımını engellemiş olduk. Sürdürülebilirliği merkeze alan Ar-Ge çalışmalarımıza odaklanmaya devam edeceğiz. Bu kapsamda 2014 yılından bu yana EPDK’dan 64 projenin onayını alarak, bu projelerden 30’unu tamamlayıp sektöre kazandırdık. Devam eden 34 projemiz için ise çalışmalarımızı aktif bir şekilde sürdürüyoruz” diye konuştu.
Dicle Vadisi’ne göçmen kuşlar için yuva
Bölgedeki nesli tükenme tehlikesi altında olan Kelaynak kuşlarının korunmasına da katkı sağladıklarının altını çizen Arvas, “Kuşların göç yolları üzerindeki elektrik direklerine konarak elektrik çarpması sonucu ölmemeleri için tedbirler alıyoruz. Diyarbakır-Batman hattındaki Dicle Vadisi’nde konaklayan leylekler için de ayrıca bir yuva projesi hazırlıyoruz. Bu projemiz hayata geçtiğinde, her yıl göç nedeniyle Dicle Vadisi’nde konaklayan binlerce göçmen kuşun daha güvenli yuvaları olacak.” şeklinde konuştu.
